Ból gardła może mieć wiele różnych przyczyn. Zaliczamy do nich zapalenie gardła spowodowane przez infekcje gardła i krtani: zapalenie krtani lub zapalenie migdałków. Dziewięć na dziesięć przypadków zapalenia gardła jest wywoływanych przez wirusy*. Podobnie jak w przypadku przeziębienia czy grypy, najczęstszą formą zakażenia jest bezpośredni kontakt z osobą zarażoną wirusem. Oprócz tej drogi przenoszenia, niektóre czynniki zwiększają ryzyko wystąpienia zapalenia gardła spowodowanego infekcją wirusową, takie jak kontakt z substancjami drażniącymi (w tym palenie tytoniu lub drażniące substancje chemiczne), zbyt głośne mówienie, nadmierny wysiłek strun głosowych lub inna infekcja dróg oddechowych, taka jak przeziębienie, zapalenie oskrzeli lub zatok.

*dotyczy ostrego zapalenia błony śluzowej gardła i migdałków podniebiennych u osób dorosłych; Diagnostyka i leczenie wybranych infekcji oraz stanów zapalnych dróg oddechowych. Wytyczne dla lekarzy POZ, Lekarz POZ 5/2021.

Objawy ostrego zapalenia krtani1

Zapalenie krtani jest zakaźne i jest zwykle powodowane przez wirusa, który może być przenoszony przez podawanie sobie rąk. Do najczęstszych objawów zapalenia krtani spowodowanych przez tę infekcję dróg oddechowych zaliczamy2:

  • Suchy kaszel
  • Chrypę lub wrażenie guli w gardle
  • Zmianę w brzmieniu głosu (dysfonię) lub niemożność mówienia (afonię)
  • Uczucie łaskotania w gardle
  • Ból gardła
  • Problemy z przełykaniem

Łagodzenie objawów ostrego zapalenia krtani3

W większości przypadków infekcje ustępują samoistnie w ciągu kilku dni, co oznacza, że leczenie wirusowego zapalenia krtani nie jest czasem konieczne. Objawy można jednak złagodzić za pomocą pewnych środków. Zaliczamy do nich:

  • Oszczędzanie głosu
  • Niepalenie tytoniu i unikanie kontaktu z substancjami drażniącymi (takimi jak chemiczne detergenty w otaczającym powietrzu)
  • Stosowanie nawilżacza w celu uzyskania dobrej wilgotności powietrza
  • Zaleca się unikać gorącej i ostrej żywności
  • Picie dużej ilości wody, aby zapewnić dobre nawodnienie organizmu
  • Dokładne mycie rąk, aby uniknąć rozprzestrzeniania się infekcji wirusowej

Objawy ostrego zapalenia krtani4

Poza bólem gardła innymi objawami wirusowego zapalenia gardła są zaczerwienione i obrzęknięte węzły chłonne, które mogą występować w mniejszym lub większym stopniu w zależności od osoby. Boczne zapalenie gardła jest na przykład szczególną formą ostrego zapalenia gardła, w którym dochodzi do zapalenia bocznych kanałów limfatycznych. Pasma boczne to kanały limfatyczne w gardle, które biegną od góry do dołu tylnej ściany gardła. Ponieważ te kanały limfatyczne znajdują się po prawej i lewej stronie gardła,  w przypadku zapalenia gardła lekarze mówią również o anginie bocznej (lateralis = boczny). Powoduje ona silny obrzęk zapalnie zmienionych kanałów limfatycznych, które przybierają kolor czerwony i są nakrapiane białymi plamkami. Kanały boczne rozpoczynają się w przewodzie Eustachiusza (Tuba Auditiva) pomiędzy uchem a gardłem, dlatego przy bocznym zapaleniu gardła może wystąpić ból ucha.

Zawsze pamiętaj: Zapalenie gardła jest zaraźliwe. Sprawdź, czy występują u Ciebie następujące objawy zapalenia gardła.

Zaliczamy do nich:

  • Ból gardła przy przełykaniu
  • Ból gardła z jednej strony
  • Suchość w gardle
  • Spuchnięte węzły chłonne, które można wyczuć dotykając zewnętrznej strony gardła
  • Spuchnięte migdałki
  • Gorączka, temperatura wynosi zwykle powyżej 38ºC
  • Ból głowy
  • Uczucie zmęczenia i znużenia

Objawy te zawsze zależą od wirusa, który wywołał zapalenie, jak również od ogólnego stanu zdrowia. Ponadto, ważne jest, aby zwracać uwagę na wszelkie objawy wskazujące na to, że wskazane jest zgłoszenie się do lekarza, na przykład na wysoką gorączkę.

Najczęstszymi objawami bakteryjnego zapalenia gardła są:

  • Bardzo silny ból gardła i problemy z przełykaniem
  • Podwyższona temperatura ciała wynosząca ponad 38ºC
  • Gromadzenie się ropy w tylnej części gardła
  • Ogólny dyskomfort i ból, który może promieniować do ucha

W każdym przypadku w razie wątpliwości zaleca się wizytę u lekarza w celu ustalenia przyczyny choroby.

Objawy ostrego zapalenia gardła5

Podobnie jak w przypadku zapalenia krtani, również objawy wirusowego zapalenia gardła można złagodzić za pomocą kilku domowych sposobów6. Zaliczamy do nich:

  • Płukanie gardła wodą z solą: Sól ma właściwości antybakteryjne, które pomagają wyeliminować patogeny. Ponadto, sól pomaga zmniejszać obrzęki.
  • Picie dużej ilości wody. Ważne jest, aby przy zapaleniu gardła pić dużo wody, ponieważ pomaga ona utrzymać gardło w stanie nawilżenia.
  • Dbanie o swój głos: Najlepiej odpoczywać, a także jak najmniej mówić, aby nie obciążać gardła.
  • Spożywanie zup i miękkich pokarmów: W przypadku zapalenia gardła jedzenie może stać się wyzwaniem, ponieważ każde przełknięcie może być bolesne. Z tego powodu zaleca się spożywać zupy i miękkie pokarmy, aby niepotrzebnie nie obciążać gardła.
  • Unikanie czynników drażniących: Jeśli palisz papierosy, powinieneś zrezygnować z tego nałogu, kiedy masz zapalenie gardła. Palenie tytoniu jest czynnikiem drażniącym, który może nasilać chorobę. Zaleca się również zrezygnowanie z pokarmów, które podrażniają gardło i powodują dalsze dolegliwości, takich jak ostre przyprawy, a także kwaśne jedzenie i alkohol.
  • Odpoczynek: Jeśli masz gorączkę lub bóle mięśni spowodowane zapaleniem gardła, najlepiej jest się położyć i nie nadwyrężać. Pozwoli to Twojemu organizmowi skoncentrować się na walce z infekcją.
  • Ważna uwaga na temat antybiotyków: Wirusowe zapalenie gardła jest chorobą, której nie leczy się antybiotykami, ponieważ jej przyczyną są wirusy, a nie bakterie. Antybiotyki nie są skuteczne w walce z wirusami, a ich przyjmowanie bez nadzoru lekarza może przynieść efekt odwrotny do zamierzonego.

Objawy ostrego zapalenia migdałków7

Jak już wspomniano, infekcja zapalna górnych dróg oddechowych jest w większości przypadków wywoływana przez wirusy. Zapalenie migdałków jest więc chorobą zakaźną. Możliwe jest jednak rozpoznanie zapalenia migdałków. Objawy zapalenia migdałków to:

  • Zapalenie migdałków podniebiennych
  • Nieświeży oddech
  • Ogólne uczucie rozbicia
  • Chrapanie
  • Ból gardła promieniujący do ucha
  • Gorączka
  • Problemy z przełykaniem
  • Chrypa i kaszel

Leczenie ostrego zapalenia migdałków8

Ponieważ jest to choroba wirusowa, leczenie antybiotykami nie jest wskazane. Zamiast tego pamiętaj, by dużo odpoczywać, przyjmować odpowiednią ilość płynów oraz zażywać leki, które łagodzą ból, stan zapalny i ból gardła związany z infekcją.

  • Pij dużą ilość płynów, zupy, herbatę z miodem i cytryną lub rosół, by nawilżyć gardło, złagodzić ból gardła i zapobiegać odwodnieniu.
  • Unikaj gorącej, ostrej i kwaśnej żywności.
  • Pij ciepłe napoje, jak np. ciepłą wodę z miodem. Zimne produkty spożywcze mogą także okazać się pomocne. Jedzenie lodów jest także zalecane w przypadku bólu gardła.
  • Stosuj nawilżacz powietrza. Możesz również spędzić kilka minut w łaźni parowej.
  • Odpoczynek jest bardzo ważny dla organizmu, aby mógł się on jak najszybciej zregenerować.
  • Płukanie gardła ciepłą wodą z solą jest najlepszym rozwiązaniem w przypadku bólu gardła. Może działać łagodząco, utrzymuje błony śluzowe w stanie nawilżenia i zmniejsza obrzęki.
  • Unikaj pewnych substancji, które podrażniają gardło, takich jak palenie papierosów czy opary detergentów.

Leki łagodzące ból gardła

W przypadku zapalenia spowodowanego infekcją wirusową, zwalczane są tylko objawy. Antybiotyki są nieskuteczne w przypadku wirusa.

W przypadku bólu gardła, zażyj Strepsils z miodem i cytryną, by złagodzić ból już w ciągu minuty niezależnie czy przyczyną jest infekcja wirusowa czy bakteryjna.

Lek Strepsils Intensive łagodzi ból i hamuje stan zapalny, przynosząc długotrwałą ulgę - bez efektu znieczulenia.

Inne produkty na problemy z gardłem:

Strepsils Herbal zapewnia ulgę w przypadku pojawienia się objawów suchego, podrażnionego gardła. Preparat jest dostępny w dwóch różnych smakach. Łagodzi podrażnione gardło i struny głosowe dzięki zawartości ekstraktu z jeżówki/olejku z melisy oraz wspiera układ odpornościowy dzięki zawartości witaminy C i cynku. Produkt jest suplementem diety.

Kiedy powinienem udać się do lekarza z bólem gardła lub zapaleniem gardła?

Wirusowe zapalenie gardła leczy się przy pomocy własnych sił obronnych organizmu, odpoczynku i przyjmowania płynów, a w niektórych przypadkach pomocne może być przyjmowanie leków przeciwzapalnych, przeciwbólowych i przeciwgorączkowych.

Jeśli po trzech dniach objawy pozostaną bez zmian lub ulegną pogorszeniu, należy koniecznie zgłosić się do lekarza, który oceni całość objawów i ewentualnie zaproponuje inne leczenie. Zaleca się również zgłoszenie się do lekarza w przypadku wystąpienia nowych objawów, np.

  • Trudności z oddychaniem
  • Kaszlu z krwią (różowa lub czerwona ślina)
  • Silniejszego bólu gardła
  • Jakichkolwiek problemów z uchem

Jeśli problem dotyczy dziecka, należy koniecznie udać się do pediatry w przypadku wystąpienia objawów takich jak: Większa niż normalnie ilość śliny, świszczący oddech, problemy z oddychaniem lub temperatura 39ºC lub wyższa.

Infekcja wywołana przez bakterie zwykle powoduje wyraźny, miejscowy ból i podwyższoną temperaturę (zwykle powyżej 38,5ºC), obrzęk węzłów chłonnych i migdałków z białawym nalotem. Ryzyko zakażenia wzrasta, gdy przebywasz w pobliżu osoby chorej. Do przeniesienia zakażenia dochodzi często podczas kichania, kaszlu lub mówienia. Jeśli wystąpią takie objawy, skonsultuj się z lekarzem.

Zapobieganie bólowi gardła i zapaleniu gardła

Jest kilka rzeczy, o których należy pamiętać, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia zapalenia gardła i krtani.

  • Zadbaj o zrównoważoną dietę - jedz dużo owoców i warzyw.
  • Dobrze się wysypiaj - osiem godzin na dobę to zazwyczaj optymalna ilość dla większości ludzi.
  • Ćwicz - najlepiej na zewnątrz.
  • Staraj się unikać stresu - nawet jeśli codzienne życie jest często stresujące, możesz spróbować opracować sposoby na relaks.
  • Nie pal tytoniu - czynnie ani biernie.
  • Wzmacniaj swój system odpornościowy - łatwo to zrobić za pomocą domowych sposobów, takich jak soki owocowe.
  • Pij dużo płynów, aby utrzymać nawilżenie błony śluzowej gardła.
  • Zadbaj o dobre warunki w pomieszczeniach - unikaj przeciągów i zapewnij odpowiednią wilgotność powietrza.